De Vrijeschool Castricum kon in september 2017 haar deuren openen dankzij het onverwoestbare enthousiasme én doorzettingsvermogen van twee moeders. Jacqueline Braak is daar een van. Wat in maart 2015 begon als een initiatief naast haar baan als studie-adviseur op de VU en haar kinderen, groeide uit tot zo'n groot en omvangrijk project dat zij haar baan opzegde. Nu vervult zij de functie van algemeen coördinator op 'haar' school.

'Ik was zestien toen ik naar het eindwerkstuk van vrienden ging kijken die op het Rudolf Steiner Collega zaten en ik was laaiend enthousiast over het vrijeschool onderwijs. Het wekte mijn interesse in de antroposofie en deze liep als een rode draad door mijn latere keuzes.
Tijdens mijn opleiding natuurgeneeskunde liep ik mee op de euritmie-opleiding in Den Haag. Dat leek me namelijk een geweldig vak en ik wilde misschien overstappen. Maar toen bleek hoe star en dogmatisch ze daar waren, haakte ik af. Hoe je bijvoorbeeld een hond moest uitbeelden stond zo vast als een huis. Geen discussie mogelijk, het was gewoon zo. Daar kon ik helemaal niks mee. Ook latere ervaringen met en verhalen over het vrije onderwijs zorgden ervoor dat mijn mening draaide van pro-vrijeschool naar: niet voor mijn kinderen!

“Voordat ik ze kreeg, riep ik altijd: Mijn kinderen gaan niet naar de vrijeschool”

Leerkrachten

'Begin 2017 hadden we het vereiste aantal leerlingen om te kunnen starten, maar nog geen leerkrachten. Dat bleek een ingewikkelde puzzel. De kleuterjuf was snel geregeld. We wisten dat er iemand geïnteresseerd was die wij perfect vonden o.a. vanwege haar ervaring met buitenonderwijs, een van onze pijlers. Zij is het ook geworden. Voor de combinatieklas 1, 2 was het een ander verhaal. We zochten iemand met ervaring in zowel een combinatie- als een bewegende klas én iemand die een startende school op zich kon nemen. Er zijn namelijk geen andere leraren met wie je even kunt sparren op het schoolplein als je het even niet weet. Er waren wel sollicitanten, alleen niemand voldeed aan ons uitgebreide wensenlijstje. Even was ik bang dat we niemand zouden vinden, maar toen diende Kay zich aan. Een leraar die alle eisen aan kon vinken, beter konden we ons niet wensen. Hij had alleen als voorwaarde dat er ook een derde klas zou starten, aangezien hij zijn kinderen meenam. Gelukkig stemde het bestuur daarmee in omdat Kay enorm veel ervaring heeft en mét een eigen plan kwam hoe hij die klas zou gaan vorm geven. We zijn echt ontzettend gezegend met hem als leraar. Alleen zijn duo zegde voor de herfstvakantie op omdat de verwachtingen niet overeen kwamen. Gelukkig vonden we de vrouw van Kay bereid om zijn klas over te nemen voor één dag in de week tot de zomervakantie. Dus op dit moment zoeken wij heel actief mensen voor die baan, zodat we volgend schooljaar een vaste kracht naast Kay hebben staan.

Drie pijlers

'Sinds begin 2017 zijn we officieel overgenomen door Ithaka waarmee we onder hun bestuur vallen. We volgen ook hun leerplan, maar hebben wel onze eigen identiteit als school. Dat uit zich in de lessen die we geven. Zo hebben we Hallo Muziek, buitenonderwijs en de bewegende klas. Door Hallo Muziek leren de kinderen elk half jaar een nieuw instrument bespelen. Van hoorn, tuba, klarinet, dwarsfluit tot harp, piano, viool et cetera. Dus aan het eind van hun schooltijd hebben ze ervaring met acht verschillende instrumenten.
Op woensdag gaan alle klassen naar buiten. Van ongeveer half negen tot één uur. Het buiten-onderwijs is veel breder dan de reguliere lessen buiten geven. Twee weken geleden was Kay bijvoorbeeld met zijn klas naar het bos. Hij had de groep de instructie gegeven takken te zoeken voor een hut én bij elkaar te blijven. Op een gegeven moment waren er een paar kinderen weg. Gelukkig werden ze snel weer gevonden. Maar buiten leren ze dus dingen waar ze de rest van hun leven wat aan hebben, want: als ik besluit weg te lopen bij de groep dan zijn dit de consequenties.
Om de overgang van de kleuters naar de eerste klas soepeler te laten verlopen, hebben we gekozen voor de bewegende klas. Deze manier van lesgeven gaat door tot de vierde. De gedachte hierachter is dat het leren van cognitieve vakken als bijvoorbeeld rekenen beter gaat wanneer je beweegt. Met spelletjes op het schoolplein bijvoorbeeld of door het gebruik van balletjes. Ook leggen de kinderen aan het eind van elke dag een parcours van bankjes en evenwichtsbalken. De volgende ochtend moeten ze als ze de klas binnenkomen eerst over de evenwichtsbalk en zo voelen ze meteen of ze wiebeliger of juist steviger staan dan de dag ervoor. Zo krijgen ze onbewust een bewustzijn van 'oké, zo zit ik vandaag in mijn vel'.'

Vrijdenkend

'Wij zijn een echte vrijeschool, maar wel een die in deze tijd staat. Dat betekent zoveel als dat we altijd zullen blijven onderzoeken of bepaalde methodes en keuzes van het vrije onderwijs nog steeds werken. We waken ervoor dogmatisch te worden. Wij willen de dingen niet gewoon doen omdat we dat nou eenmaal al honderd jaar zo doen. Wij vragen ons bij alles hardop af of het nog van toegevoegde waarde is.
We hebben een klankbordgroep in het leven geroepen omdat wij als initiatiefnemers graag nog betrokken blijven bij de school om te toetsen of de wensen en uitgangspunten die wij voor ogen hadden ook daadwerkelijk terug te zien zijn in de uitvoering en het beleid. Ik ben enorm trots op wat we hebben bereikt. Mede dankzij alle ouders die het aandurfden hun kinderen naar een startende school te brengen. Met hen hebben we in de zomer van 2017 van dit schoolgebouw (dat ik tijdens dit proces op het oog had, maar waar toen nog een andere school in zat) een echte vrijeschool gemaakt. En hier zitten we nu. Het was een enorm traject, waaraan ik nooit was begonnen als ik van te voren wist hoeveel werk het zou zijn. Maar ik ben blij dat ik dat niet wist, want het is het zeker allemaal waard geweest.'

www.vrijeschoolcastricum.nl

door: Daphne van Heerdt & Gino Smink
Castricum | donderdag 7 december 2017

Portretten