Marin van Wijnen
Bestuurder bij Stichting Vrijescholen Ithaka
Marin van Wijnen trad per 1 oktober 2019 aan als bestuurder van Stichting Vrijescholen Ithaka: een overkoepelende organisatie die veertien vrijescholen bundelt in de regio Noord- en Zuid-Holland. Een stichting die ervoor zorgt dat de aangesloten scholen het best mogelijke onderwijs kunnen leveren en een optimaal klimaat creëert zodat alle medewerkers zich volledig kunnen richten op hun pedagogische taken.
'Het gezin waar ik uitkom is niet per se antroposofisch. Niet theoretisch gezien in elk geval. Mijn ouders waren wel links georiënteerd en gaven ons bewust mee dat de wereld groter is dan je eigen stukje en dat je daar je verantwoordelijkheid in hebt, maar dat was niet ingegeven door de theorie van Steiner. Later, toen wij de overstap maakten naar de vrijeschool kwam ook de literatuur van Steiner bij ons in huis, omdat zichtbaar was hoe goed het onderwijs ons deed. In eerste instantie gingen mijn zus en ik naar de openbare basisschool in Ochten, maar het liefst had mijn moeder voor de vrijeschool gekozen. Probleem was alleen dat die in Wageningen zat en wij in een dorp op dertien kilometer afstand woonden. Dat betekende ver reizen en geen vriendjes in Ochten zelf waar we net naartoe waren verhuisd. Dit leek dus de beste oplossing. De eerste jaren ging het wel goed, maar toen ik bij een ouderwetse, bijna met pensioen gaande leerkracht in de klas kwam, ging het mis. Ik verloor mijn levenskracht. Het was continu herhalen, oefenen en rekensommetjes, waardoor mijn creatieve, intelligente openstaande hoofd compleet op slot kwam te zitten. Ik werd depressief. Toen ben ik in de vijfde klas alsnog overgestapt naar de vrijeschool en ging de wereld weer voor me open. Ik bloeide helemaal op en heb met veel enthousiasme ook de bovenbouw doorlopen. Ik herinner me nog de eerste les filosofie: Hoe ziet de wereld eruit vanuit het perspectief van een vlinder? Fantastisch vond ik dat.
Na de middelbare school ben ik in Breda SPH gaan studeren. Ik had er veel zin in. Dacht dat ik bij geëngageerde mensen terecht zou komen. Maar dat was een deceptie. Ik kwam terecht in een cultuur van veelal jonge meisjes die vooral bezig waren met de vraag 'hoe kan ik zo snel mogelijk mijn uitzet bij elkaar krijgen, want ik wil trouwen en samenwonen'. Ondanks mijn twijfels of dit wel de juiste studie voor mij was, heb ik het toch afgemaakt. Ik vond dat ik gewoon een vak moest leren, zodat ik in ieder geval geld kon gaan verdienen. Daarna zou ik wel weer zien. Ik heb mijn studie zelf wat aangekleed, zodat hij voldoende uitdagend werd. Ik koos ervoor stage te lopen bij Zonnehuizen in Zeist. Een heilpedagogisch instituut waar ik weer een stuk cultuur terugvond. Ook ben ik naar India gegaan voor stages. Ik werkte daar op straat met straatkinderen en draaide mee in diverse psychiatrische inrichtingen. Op mijn 23e, na mijn studie en een jaar reizen, heb ik me ingeschreven aan de Universiteit voor Humanistiek. Ik heb er lang over gedaan om de studie af te maken, omdat mijn professionele carrière een vlucht nam en ik ondertussen ook kinderen kreeg.
Bij Zonnehuizen, waar ik na mijn stage ben blijven werken, heb ik in totaal vijftien jaar gewerkt. Ik was werkzaam als een soort troubleshooter op jeugdpsychiatrische leef/behandelgroepen, voordat ik in een management functie terecht kwam. Daarna heb ik de overstap gemaakt naar de functie van directeur van de Zeister Vrijeschool. Ik vond dat best een spannende stap. Ik had tijdens mijn studie aan de universiteit voor Humanistiek wel levensbeschouwelijk onderwijs en diverse onderwijskundige vakken gevolgd, mijn eerstegraads lesbevoegdheid gehaald en een jaar les gegeven op de SPH, maar ik wist niet hoe je jonge kinderen moest leren lezen, rekenen en schrijven. De reden dat ik toch de overstap durfde te maken is dat er gelijk met mij ook een hele goede IB'er begon. Het was de bedoeling dat er een omslag in de school kwam. Voor mijn komst had de school een zelfbestuur met mandaatgroepen. Dat betekende dubbele functies voor leerkrachten. Leerkrachten die én voor de klas staan, maar tegelijkertijd ook verantwoordelijk zijn voor het personeelsbeleid, de financiën et cetera. Er was toen één coördinator die de boel bij elkaar hield en het overzicht had, maar die had geen 'machtspositie'. Er was geen algemeen eindverantwoordelijke. Je kunt je voorstellen dat daar vreemde situaties door kunnen ontstaan. Daarnaast helpt zo'n werkwijze ook niet om leerkrachten zich volledig te laten focussen op hun kerntaak: lesgeven. Het toenmalige vrijwillige bestuur, bestaande uit ouders, wilde dat dit geprofessionaliseerd zou worden. Ze wilden een eindverantwoordelijk directeur met een goede IB'er als schoolleiding aanstellen, waarbij de directeur na een jaar ook in het bestuur plaats zou nemen. De eerste opdracht was: Zorg dat het team van leiding tolereren, naar accepteren naar waarderen wordt gebracht. Als ik terug kijk, denk ik dat ik met een gezond soort naïviteit in die school ben gestapt. Ik dacht: 'Ik kijk wel waar ik kom'. Het zijn elf mooie jaren geweest waarin we veel met elkaar hebben bereikt. En waarin ik het onderwijsdomein grondig heb leren kennen en enorm ben gaan waarderen.
"We moeten aanwezig zijn, we moeten laten weten dat elke school onderdeel is van een geheel."En nu bleek het tijd voor iets nieuws. Een recruiter benaderde mij voor deze functie. Na een aantal oriënterende gesprekken werd ik enthousiast en heb ik veel zin om samen met de staf en de directeuren van de aangesloten scholen ‘het kloppend hart’ van Ithaka te zijn. De organisatie is nog jong en niet alle scholen hebben het voordeel van het samengaan in een overkoepelende stichting ervaren. Daarom noem ik Ithaka 'het kloppend hart'. Ithaka moet aanwezig zijn, en we moeten laten weten dat elke school onderdeel is van een geheel van scholen die samen veel kracht hebben. De scholen moeten gaan ervaren dat wij er zijn voor de scholen en voor de leerkrachten. Dat we om hen heen staan. Om dat te bereiken moeten we meer zichtbaar zijn. Daar ligt een uitdaging. Mijn ervaring is dat het voor leerkrachten niet altijd helder is wat een directeur precies doet. Dat is ook wel goed, want ze hebben genoeg aan hun eigen werk. Begrijpen wat een bestuurder doet, is vaak nog onduidelijker omdat die veel 'buiten' bezig is. Ik ga morgen bijvoorbeeld naar het ministerie om mee te praten over een aantal vraagstukken in de wetgeving. Het is belangrijk dat we daar als vrijeschoolbeweging aanwezig zijn. Ik heb tevens op mijn agenda gezet dat ik me ga verdiepen in de gemeente Haarlem. We hebben hier vijf scholen en aangezien ik niet bij alle relevante gemeentes langs kan, richt ik me op Haarlem om ons hier duidelijk op de kaart te zetten. Innerlijk voel ik dat als je wilt dat de antroposofie een beetje meer in de wereld komt, je ook in die wereld moet gaan staan. Dat vind ik echt de uitdaging. De schoonheid van dat wat onze visie en achtergrond is, delen in de wereld. En ik vind ook dat wij open moeten staan voor dat wat er van buiten op ons afkomt, want we leven niet meer in 1920.
Uiteraard liggen er nog meer interessante uitdagingen op mijn bordje. Het directeuren team is niet compleet. Deze ‘posten’ bemannen is een van de eerste dingen die moeten gebeuren. Maar het is best lastig om de juiste kandidaten te vinden, want je wilt mensen die én leiding kunnen geven én verstand van onderwijs hebben én het liefst ook heel veel met de antroposofie hebben. Verder heeft mijn voorganger een heel mooi strategisch beleidsplan achter gelaten. Hierin zet hij koers op afstemming, basiskwaliteit volgens inspectienormen op orde en nog meer met elkaar in verbinding treden. Dat laatste doen we ook letterlijk door dit muurtje eruit te breken, zodat het één groot kantoor wordt met een grotere vergadertafel. Waar iedereen die in een grote groep gaat vergaderen welkom is: de GMR, de Raad van Toezicht, intern begeleiders en de directeuren van Ithaka. De ruimte zal ook geschikt zijn voor scholing van de leerkrachten. In deze kamer heb ik tevens mijn werkplek, maar als ik plaats moet maken, verhuis ik even naar een andere kamer. Ik wil hier op ons stafbureau veel meer ‘leven’. Zodat de directeuren en leerkrachten in de scholen die het onderwijs moeten vormgeven gaan beleven: bij 'Ithaka, daar zijn fijne mensen die er voor ons zijn, die ons steunen en waar we terecht kunnen als dat nodig is! Lesgeven is een verantwoordelijke taak waar een leerkracht zijn of haar handen aan vol heeft, dit moet goed ingebed zijn in een organisatie die dat lesgeven in alle zaken die daaromheen noodzakelijk zijn ondersteund!
www.vsithaka.nl
